Isparta, tarih öncesi devirlerden beri yerleşime sahne olmuş bir yöredir. İlkçağda Psidia olarak bilinen yöreye, tarih çağlarından sırası ile Hititler, Frigler, İyonyalılar, Lidyalılar, Persler, Makedonyalılar ve Romalıların hakim oldukları bilinmektedir.

Isparta, milattan önceki yıllarda Psidia(pisidya) olarak bilinen bölge üzerine kurulmuştur.Tarihi ismiyle Baris olan şehir Lidyalılar döneminde kurulmuştur. 1204 yılında Türklerin eline geçen bu şehir , Hamitoğulları Beyliğinin 1390 yılında, Yıldırım Beyazıt tarafından alınması ile, Isparta Osmanlı İmparatorluğu yönetimine  girmiştir. Zaman zaman iki devlet arasında el değiştiren İl, II. Murat döneminde kesin olarak Osmanlılara katılmıştır Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla 1923 yılında il olmuş, 1926 yılında ise Isparta adını almıştır.

COĞRAFYA

Isparta İli, yurdumuzun Akdeniz Bölgesi Göller Yöresi'ndedir. Yüzölçümü 8.933 km2 olan ilimizin rakımı 1.050 m civarındadır.

Doğusunda Konya, Batısında Burdur, Güneyinde Antalya ve Kuzeyinde Afyon illeri yer almaktadır.

Bunların en önemliler; Isparta Ovası, Gelendost Ovası Eğirdir Boğazova ve Şarkikaraağaç Ovasıdır.

Isparta iklimi yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. Çevredeki göllerin iklim üzerinde önemli etkisi vardır.

İlin en büyük gölü, yaklaşık 468 km2 ile, Türkiyenin 4'üncü büyük gölü olan Eğirdir Gölüdür. Bu gölün kuzey kesimine Hoyran Gölü denilmektedir. Beyşehir ile Burdur Göllerinin bir bölümü de Isparta hudutları içerisindedir. Kovada-1 ve Kovada- II Hidroelektrik Santralleri çalıştıran Kovada Gölü ile kartepe üzerinde yer alan ve bir krater gölü olan Gölcük de diğer önemli göllerdendir.

İLÇELER: Aksu, Atabey, Eğirdir, Gelendost, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikarağaç, Uluborlu, Yalvaç.

NÜFUS DURUMU

 TUİK verilerine göre Isparta İli'nde toplam nüfusta %2,9 luk bir gerileme görülmüştür. Erkek Nüfustaki % 6,4 lük bir azalmaya karşılık kadın nüfusta % 0.83 lük bir artış görülmüştür.

ISPARTA İLİ EKONOMİSİ

TARIM

Göller yöresinin merkezi konumundaki Isparta ili, 893.307 ha. yüzölçüme sahiptir. Bu alanın, 353.959 ha.'ı ormanlar, 251.282 ha.'ı tarım arazisi, 81.719 ha.'ı da çayır-mera alanları ile % 77'si tarımsal açıdan kullanılan alanlardan oluşurken, 70.156 ha.'ı su yüzeyleri, 136.191 ha.'ı da diğer tarım dışı alanlardan oluşmaktadır. Isparta ilinin arazi yapısı, oldukça dağlık ve engebeli olmasına karşılık önemli tatlı su kaynaklarının ve küçüklü büyüklü bir çok verimli ovanın bir araya toplandığı bir özelliğe sahiptir.

Isparta ilinin toplam tarım arazisi 251.282 hektardır. Tarım alanlarının % 64'ü kuru, % 36'sı ise sulu tarım arazilerinden oluşmaktadır. 89.601 ha. olan toplam sulu tarım arazisinin, 22.838 ha.'ı Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü, 66.763 ha.'ı ise Devlet Su İşleri tarafından sulamaya açılmıştır. Eğirdir Gölü gibi önemli bir tatlı su kaynağının Isparta ili sınırları içinde bulunması, 1969 yılında Boğazova Sulamasının işletmeye açılmasıyla başlayan sulama işlerinin yaygınlaşmasında büyük bir faktördür. 1967 yılında sadece 23.675 ha. olan sulu tarım arazisi miktarı, gerçekleştirilmiş çeşitli sulama projelerinin işletmeye açılması ile günümüzde 89.601 ha. alanın sulanması sağlanmıştır. Gerek DSİ ve gerekse Köy Hizmetleri tarafından halen inşası devam eden projelerin tamamlanmasıyla sulu tarım arazisi miktarı daha da artırılacaktır. Başta Isparta Ovası olmak üzere Senirkent, Gelendost, Atabey, Gönen, Kumdanlı, Boğazova, Yılanlı, Ş.Karaağaç ve Y.Bademli ovalarında sulama imkanlarının genişlemesi ile daha önce ticari değer taşımayan bir çok ürün günümüzde önemli derecede gelir kaynağı haline gelmiştir.

Isparta ilini karakterize eden zirai faaliyetler içinde meyvecilik başta gelmektedir. Elma, kiraz, kayısı, vişne ve üzüm yetiştiriciliği meyve ürünleri içinde önemli yere sahiptir. Ülkemizde çok büyük bir oranla başı çeken gül üreticiliği yanında hububat, baklagiller ve endüstri bitkileri de Isparta tarımında önemli bir yer teşkil eder.

Isparta ilinde, 2000 yılında ekilen 136.568 ha. tarla alanından 631.671 ton, 2001 yılında ise 139.749 ha. tarla alanından 618.656 ton ürün elde edilmiştir. 2001 yılında ekilen tarla alanı 136.749 ha., sebze alanı 5.706 ha. ve toplam meyve alanı ise 29.467 ha.dır. Tarla alanlarının büyük bir kısmı buğday, arpa ve nohut alanlarından oluşmuştur. Bu üç ürünün 2001 yılı ekim alanları toplamı 114.675 ha. ve bu ürünlerden elde edilen üretim ise 241.756 tondur.  

Isparta ilinde en fazla ekimi yapılan ürünler, tahıl ürünlerinden buğday ve arpa ile baklagillerden nohuttur. 2002 yılında 53.598 ha. alana buğday ekilmiş, 132.328 ton buğday; 35.295 ha. alana arpa ekilmiş 99.185 ton arpa ve 28.208 ha. alana nohut ekilmiş 24.473 ton nohut elde edilmiştir.

HAYVANCILIK

Göller yöresinin merkezi konumundaki Isparta ili, büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvancılığı ile tatlı su balıkçılığının yapıldığı önemli merkezlerden biridir. Isparta ilinde, 2001 yılı itibariyle 70.354 adet büyükbaş hayvan bulunmaktadır. Büyükbaş hayvanların 33.234'ü kültür melezi, 21.905'i saf kültür ve 15.215'i de yerli sığır türlerinden oluşmaktadır. 326.395 olan küçükbaş hayvanların, 168.767'si kıl keçisi ve tiftik keçisi, 157.628'i de koyun türlerinden oluşmaktadır. Et ve süt verimleri düşük olan yerli sığır ırklarının verimliliklerinin artırılması amacıyla yüksek verimli kültür ırkı hayvanlarla tabi ve suni tohumlama yoluyla melezlenerek, ıslah edilmesi çalışmaları devam etmektedir.  

Yerli koyun türlerinin ve kıl keçisinin yaygın olarak yetiştirildiği Isparta ilinde, hayvancılık Isparta halkının önemli geçim kaynakları arasında yer almaktadır. Hayvancılık yapılan ve hayvan sayılarının diğer ilçelere göre fazla olduğu ilçeler Yalvaç, Ş.Karaağaç, Senirkent, Merkez ve Sütçüler ilçeleridir. İlde koyun ve keçi yetiştiriciliği daha çok Merkez, Gelendost, Senirkent, Keçiborlu, Ş.Karaağaç ve Yalvaç ilçelerinde yapılırken, keçinin kendine has özelliği sayesinde dağlık ve engebeli alanların oldukça fazla olduğu Sütçüler ve Eğirdir ilçelerinde keçi yetiştiriciliği önemli yer tutmaktadır.

Isparta ilinde hem küçükbaş hayvan sayısında hem de büyükbaş hayvan sayısında giderek bir düşüş görülmektedir. Bu düşüşün nedeni olarak girdi fiyatlarının yüksek olması ve çiftçinin hayvancılıktan yeteri kadar gelir elde edememesinin rolü büyüktür.

İlde kümes hayvancılığı ve arıcılık faaliyetleri küçük ölçekli aile işletmeciliği şeklinde sürdürülmektedir. Çeşitli nedenlerle, 1997 yılında 225.350 olan tavuk sayısı, 1998 yılında 207.440, 1999 yılında 202.200, 2000 yılında 189.000, 2001 yılında 170.300 ve 2002 yılında da 176.435 olarak devamlı bir düşüş sürecine girmiştir. Toplam 176.435 tavuk bulunan ilde 19.037.000 adet yumurta üretimi yapılmıştır. 2002 yılı itibariyle 153 köyde arıcılık yapılmaktadır. 22.071 arı kovanından toplam 182 ton bal üretilmiştir. Bal üretimi 2001 yılında 159 ton, 2000 yılında 205 ton olarak gerçekleştirilmiştir.

TİCARET DURUMU

Isparta ticareti gelişime açık bir ildir. İlimiz gerek nüfusu ,  gerek  öğrenci potansiyeli ve coğrafi konum sebebiyle   ticari açıdan   uygun özelliklere sahip  bir şehir olup,   yeterli bir altyapıya sahiptir.

2008 yılı verilerine baktığımızda ilimiz toplam mevduatlarında 2007 yılına göre % 4,6 lık bir düşüş  gözlenmiştir.  Bu durum  , bölge  ve ülke toplam mevduatlarındaki artışa kıyasla  önemli  bir düşüşü göstermiştir.

Yatırımlara bakıldığında  ise 2007 yılına  göre Türk Lirası Bazında % 67'lik bir düşüş göze çarpmaktadır. Yatırımlarda ve banka mevduatlarındaki  düşüş'ün sebebi bir miktar emlak ve inşaat sektörü'ne yapıldığı düşünülse de Isparta da ticaretin kan kaybına başladığı izlenimini vermektedir. İç Ticaretteki bu daralma ile ticaret erbabı sıkıntıya düşmüş , bir sekte de 2008  yılı sonlarında başlayan global ekonomik kriz ile vurulmuştur.

Yine ekonomik veriler incelendiğinde, Isparta, Toplam kredilerdeki artış açısından % 37'lik bir oranla bölge ve ülke ortalamasının üzerindedir. Protestolu senetlerde'de % 3,05'lik bir artış göze çarpmaktadır.

Bütün bu veriler 2008 yılında ilimiz ekonomisi ve ticaretinin  yara aldığını göstermektedir.

TURİZM

Isparta ; Akdeniz ve Ege Bölgelerini İç Anadolu Bölgesine bağlayan yol güzergahı üzerinde bulunması, önemli doğal , tarihi ve kültürel zenginlikleri nedeniyle potansiyel turizm değeri taşımaktadır.Ülkemizde göller, güller ve halılar diyarı olarak bilinen İlimiz, bunun yanında önemli doğal, tarihi ve kültürel zenginliklere de sahiptir.

Bunlar ; Eğirdir ve Beyşehir Gölleri, Gölcük Krter Gölü, Yalvaç Psidia Antiocheia Antik Kenti, Kış Sporları Turizm Merkezi ilan edilen Davras Kayak merkezi, Kovada ve Kızıldağ Milli Parkları, kasnak Meşeleri ve Sığla Ormanları Tabiat Koruma Alanları, Adada Harabeleri, Yazılı Kanyon, Zindan Mağrası, Dedegöl Dağları, Ertokuş Medresesi, Kiliseler ve birçok değişik değerleri vardır.Eğirdir Gölü bir doğa harikasıdır. Davras Dağı önemli bir kış sporları merkezidir. Kayak mekanik tesisleri yapılmış ve bu kayak sezonunda kayakçılara ve halkımıza hizmet vermiştir.Burası kamp yapma özelliğine ve alt yapısına sahip bir konumdadır.İlimiz dağcılık, yürüyüş, yamaç paraşütü, çim kayağı, eko turizm, mukavemet sporları dalında önemli bir potansiyele sahiptir.İlimizin Turizm potansiyeli ; Eko Turizm , Dağcılık, Yürüyüş, Yamaç Paraşütü gibi Doğa Sporları , Yalvaç Antiocheia antik Kenti, Eğirdir, Isparta ve diğer yerlerdeki kiliseleri ile İnanç Turizmi , göllerde yelken , sörf, su kayağı gibi su sporları, Spor Kamp yerleri ve Kış Sporları için Davras Kayak Merkezi gibi alanlar da ön plana çıkmaktadır.